Διπλωματική ήττα για την ΕΕ και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.

 

Η απόφαση της συνεδρίαση MEPC/ES.2 του IMO, συνιστά προσωρινή(;) ήττα για την ευρωπαϊκή διπλωματία και κατά τη γνώμη μας πλήγμα στην παγκόσμια δυναμική για την επιτάχυνση της κλιματικής δράσης στη ναυτιλία.

Αυτή είναι η εκτίμησή μας για την επιλογή αναβολής ενός έτους στη απόφαση για υιοθέτηση ή όχι του Net-Zero Framework (NZF).

Η συνεδρίαση MEPC/ES.2 του IMO που ολοκληρώθηκε σήμερα και έπειτα από ισχυρές πολιτικές πιέσεις, κυρίως από τις ΗΠΑ κατέληξε σε αναβολή της λήψης απόφασης για ένα έτος μετά...

Παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και σύμμαχοί της πίεσαν για άμεση υιοθέτηση, υπερίσχυσε μια συμμαχία χωρών που ζήτησε περισσότερο χρόνο για τεχνική επεξεργασία και πολιτική διαβούλευση.

·      Σε ψηφοφορία στο τέλος της συνεδρίασης, 57 κράτη ψήφισαν υπέρ της αναβολής, 49 κατά και 21 απείχαν.

·      Η πρόταση υποβλήθηκε από Σιγκαπούρη, υποστηρίχθηκε ενεργά από ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία, και ενισχύθηκε από ένα «τεχνικό» επιχείρημα ότι απαιτείται περισσότερος χρόνος για την οριστικοποίηση του πλαισίου.

·      Ως αποτέλεσμα, η επίσημη έγκριση και υιοθέτηση του NZF μετατίθεται για το τέλος του 2026.

Διαμόρφωση συμμαχιών

Στρατόπεδο υπέρ της άμεσης υιοθέτησης (49 ψήφοι κατά της αναβολής).

• Ευρωπαϊκή Ένωση (κράτη μέλη), Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Νέα Ζηλανδία, καθώς και σειρά νησιωτικών κρατών του Ειρηνικού (π.χ. Μάρσαλ, Φίτζι, Τόνγκα) που πλήττονται ήδη από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
• Υποστήριξαν ότι η αναβολή υπονομεύει τη δέσμευση για μηδενικές εκπομπές έως το 2050 και δημιουργεί αβεβαιότητα στις επενδύσεις σε καθαρά καύσιμα.

Στρατόπεδο υπέρ της αναβολής (57 ψήφοι υπέρ αναβολής)

• ΗΠΑ (πρωταγωνιστικός ρόλος), Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Βραζιλία, Ινδία, Νότιος Αφρική, Αργεντινή, και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες με ισχυρά πετρελαϊκά ή ενεργειακά συμφέροντα.
• Προέβαλαν το επιχείρημα ότι το NZF συνιστά «παγκόσμιο φόρο άνθρακα» που υπερβαίνει την εντολή του IMO και θα επιβαρύνει δυσανάλογα τις οικονομίες τους.

Ουδέτεροι / αποχές (21 ψήφοι)

• Κίνα και ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής, μεταξύ των οποίων δημοσιεύματα φέρουν την Ελλάδα και την Κύπρο να απέχουν, κράτησαν ισορροπία, προωθώντας την ιδέα ενός «βελτιωμένου τεχνικού σχεδίου» πριν από την υιοθέτηση.

Πολιτική αποτίμηση

Για την ΕΕ και τους συμμάχους της

• Η αναβολή, κατά τη γνώμη μας, αποτελεί διπλωματική ήττα για την ΕΕ και τους συμμάχους της: η ΕΕ είχε επενδύσει πολιτικό κεφάλαιο στην προώθηση του NZF ως πρώτου παγκόσμιου μηχανισμού τιμολόγησης εκπομπών για τη ναυτιλία.
• Οι ΗΠΑ, που το χαρακτήρισαν «μη αποδεκτό φόρο άνθρακα», πέτυχαν να μετατοπίσουν τη συζήτηση από την κλιματική ανάγκη στη φορολογική αρμοδιότητα, εξουδετερώνοντας τη δυναμική υπέρ των ευρωπαϊκών προτάσεων.
• Η αναβολή δίνει χρόνο αλλά και πολιτική ευκαιρία στις ΗΠΑ να διαμορφώσουν εναλλακτικό μηχανισμό βασισμένο σε εθνικές τους προτεραιότητες ή περιφερειακές ρυθμίσεις.

Η MEPC/ES.2 δεν οδήγησε σε ρήξη, αλλά σε στρατηγική καθυστέρηση. 

Οι ΗΠΑ κέρδισαν χρόνο και πολιτικό έλεγχο της συζήτησης, ενώ η ΕΕ καλείται να επανεξετάσει τη στρατηγική της εντός του IMO. 

Η αναβολή είναι μεν ήττα για την άμεση δράση, αλλά δεν ακυρώνει την παγκόσμια πορεία προς απανθρακοποίηση· αναδεικνύει, ωστόσο, πόσο εύθραυστη είναι η διεθνής συναίνεση σε ζητήματα κλιματικής διακυβέρνησης. Σε κάθε περίπτωση, η στήριξη από 49 κράτη δείχνει ότι υπάρχει ισχυρός πυρήνας αποφασισμένων υποστηρικτών και ότι η δυναμική για την ενεργειακή μετάβαση δεν έχει εξανεμιστεί.

---

Επιπτώσεις για την ναυτιλία και αντιδράσεις.

1.    Ρυθμιστική αβεβαιότητα: Η ναυτιλία και ιδιαιτέρως η ευρωπαϊκή, θα πρέπει να λειτουργεί σε μεταβατικό περιβάλλον όπου το διεθνές πλαίσιο παραμένει ασαφές, ενώ το EU ETS και το FuelEU Maritime θα συνεχίσουν να ισχύουν.

2.  Οι ευρωπαίοι πλοιοκτήτες (Eurepean Shipowners / ESCA) εξέφρασαν με ανακοίνωσή τους, τη λύπη τους για την αναβολή της απόφασης και για τις επιπτώσεις στην ναυτιλία. «Λυπούμαστε για την σημερινή αναβολή της υιοθέτησης της διεθνούς συμφωνίας για το κλίμα για τη ναυτιλία. Το πλαίσιο IMO Net-Zero είναι απαραίτητο για να δώσει στον κλάδο τη βεβαιότητα που χρειάζεται και να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στην αγορά να παράγει τα καθαρά καύσιμα που είναι απαραίτητα για την επίτευξη του στόχου μηδενικών εκπομπών. Η ναυτιλία είναι ένας διεθνής κλάδος που απαιτεί ουσιαστικούς παγκόσμιους κανονισμούς για την αποκαρβονισμοποίηση. Η παγκόσμια ρύθμιση είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ισότιμη μεταχείριση σε διεθνές επίπεδο και να επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση της διεθνούς ναυτιλίας. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τους διεθνείς εταίρους μας για να διασφαλίσουμε την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με το IMO NZF», δήλωσε ο Σωτήρης Ράπτης, Γενικός Γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πλοιοκτητών | ECSA.

3.  Το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο, το οποίο υπήρξε ισχυρός υποστηρικτής του προγράμματος τελών άνθρακα και κεφαλαίων, δήλωσε απογοητευμένο και τόνισε ότι «ο κλάδος χρειάζεται σαφήνεια». Έχει εγείρει τον φόβο πολλών ότι μεμονωμένα έθνη ή περιοχές ενδέχεται να προχωρήσουν, δημιουργώντας ένα συνονθύλευμα κανονισμών για τον κλάδο. 

    Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ναυτιλίας τόνισε ότι ο κλάδος είναι διεθνής και απαιτεί ουσιαστικούς παγκόσμιους κανονισμούς για την καθοδήγησή του από τις ανθρακούχες εκπομπές. Είπαν ότι είναι απαραίτητο για «ίσους όρους ανταγωνισμού» για την επίτευξη της ενεργειακής μετάβασης της διεθνούς ναυτιλίας. 

    Η ομάδα με επιρροή Danish Shipping εξέδωσε δήλωση λέγοντας ότι «η γεωπολιτική εκτροχίασε την πράσινη μετάβαση» και εκφράζοντας την απογοήτευσή της. «Δεν ήρθαμε γι' αυτό. Ήρθαμε εδώ για να συνάψουμε επιτέλους μια κρίσιμη συμφωνία για το κλίμα για τη διεθνή ναυτιλία», δήλωσε η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Danish Shipping, Anne H. Steffensen.

4.    Επενδυτική προετοιμασία: Παρά την καθυστέρηση, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προετοιμαστούν τεχνικά (MRV, GFI) και να συνεχίσουν πιλοτικές δράσεις καθαρής ενέργειας.