Οι
αμήχανες κραυγές για την κρίση και τα επερχόμενα δεινά επικρατούν. Η πραγματική
οικονομία στην Ευρωζώνη καταρρέει, από ότι φαίνεται με γοργότερους ρυθμούς από
ότι στις ΗΠΑ.
Αυτή η
παγκοσμιοποιημένη κρίση θα αντιμετωπισθεί μόνο ως τέτοια κι όχι με μέτρα
εθνικού ή περιφερειακού χαρακτήρα.
Άραγε
με αυτή την κρίση θα «τελειώσει» η δυναμική και η ηγεμονία της απελευθέρωσης
των αγορών και της ακυβέρνητης παγκοσμιοποίησης;
Για να
απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα χρειαστεί να διαλύσουμε ορισμένες παρεξηγήσεις
για τι ήταν -και είναι- ιδεολογικά η προσέγγιση αυτή για την
παγκοσμιοποίηση και τις αγορές. Οι όροι από μόνοι τους δεν μας διαφωτίζουν
ιδιαιτέρως.
Η
ρύθμιση της απελευθέρωσης των αγορών και η διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης,
περιγράφει την ανάγκη της Πολιτικής να προσαρμοστεί στις μεγάλες αλλαγές που
επιβάλλονται, για να αναμορφωθεί ο κόσμος από τις επιπτώσεις της αρρύθμιστης
απελευθέρωσης των αγορών και την ακυβέρνητη παγκοσμιοποίηση.
Αυτό
είναι διαφορετικό από αυτό που εκφράζει η παραδοσιακή αριστερά, η παραδοσιακή
σοσιαλδημοκρατία, που βασίζεται, στο οικονομικό επίπεδο, στον «κεϊνσιανισμό»
και στην άποψη ότι σε σημαντικούς τομείς όπου δεν πήγε καλά η αγορά θα πρέπει
να αντικατασταθεί από το κράτος.
Η
προσέγγιση αυτή δεν μπορεί να υποστηριχθεί. Πως να πεις ότι τα προβλήματα της
κρίσης, δεν θα εξελισσόταν έτσι αν δεν καθόριζαν το παιχνίδι οι αγορές και η
απελευθέρωσή τους; Η οικονομία παγκοσμιοποιήθηκε, ενώ είναι φανερό πως το
κράτος παραμένει και θα συνεχίσει να είναι συχνά αναποτελεσματικό και
απαράδεκτα γραφειοκρατικό.
Η άποψη
που ηττήθηκε είναι αυτή της ρύθμισης των πάντων από τις δυνάμεις της αγοράς, της
«αόρατου χειρός» και της «ακυβέρνητης» παγκοσμιοποίησης. Ο θατσερισμός
ή ο φονταμενταλισμός της αγοράς -η πίστη πως οι νόμοι της αγοράς θα
έπρεπε να επεκταθούν όσο το δυνατό περισσότερο, καθώς η αγορά είναι το πλέον
ορθολογικό και αποτελεσματικό μέσο προς την ευημερία. Να ομολογήσουμε
βεβαίως πως αυτή η άποψη είχε κάποιες σημαντικές επιτυχίες και αποκατέστησε την
ανταγωνιστικότητα σε αρκετές αγορές.
Τώρα
όμως πολλοί αντιλαμβάνονται ότι ο κύκλος αυτός κλείνει γιατί τα όριά του γίνονται
πλέον φανερά. Η φτώχεια και οι ανισότητες αυξάνονται στον κόσμο πολύ
περισσότερο απ' ότι στο παρελθόν. Κληροδότησε μια κοινωνία με
αυξανόμενες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες και με υποβαθμιζόμενες
δημόσιες υπηρεσίες
Τώρα
είναι εντελώς απαραίτητο να αναζητηθεί μία τρίτη εναλλακτική λύση, που
θα αναζητήσει τη συμφιλίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας με την κοινωνική
προστασία και τη μείωση της φτώχειας.
Ρύθμιση
της απελευθέρωσης των αγορών και διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης.
Η βελτίωση
της κοινωνικής δικαιοσύνης προϋποθέτει ρωμαλέα οικονομία.
Αύξηση
των επενδύσεων στο δημόσιο τομέα, μετά από τη βεβαίωση πως η χρηματοδότηση
συνοδεύεται από μεταρρύθμιση για πιο αποτελεσματικές, εξυπηρετικές και
διαφανείς δημόσιες υπηρεσίες. Οι στόχοι
αυτοί χρειάζονται για να έχει ο χρήστης το δικαίωμα της επιλογής και να
συναγωνίζονται οι δημόσιες υπηρεσίες μεταξύ τους αλλά και με τις υπάρχουσες
ιδιωτικές. Έτσι μόνο το σύστημα γεννά μεταρρυθμίσεις που ενδυναμώνουν
τους χρήστες των υπηρεσιών.
