Η Ναυτιλία η Ευρώπη και το χρηματιστήριο ρύπων.

Ναυτιλία η Ευρώπη και το χρηματιστήριο ρύπων.

Η ναυτιλία ξεκινάει το ταξίδι της απαλλαγμένη από τις εκπομπές αέριων ρύπων .

Το δικαίωμα της ναυτιλίας να ρυπαίνει δωρεάν φαίνεται, αν και με μεγάλη καθυστέρηση, να φτάνει επιτέλους στο τέλος της.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξε σε μια συμβιβαστική συμφωνία σχετικά με τις αλλαγές για την είσοδο της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων της Ε.Ε. Emissions Trading System (EU ETS). Ενέκρινε το πακέτο μέτρων για το κλίμα Fit for 55 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο περιλαμβάνει την προσθήκη της ναυτιλίας στο ETS.

Το πακέτο Fit for 55 αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ έχει θέσει δεσμευτικό στόχο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, συμπεριλαμβανομένου ενός ενδιάμεσου στόχου για μείωση των εκπομπών τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030.

Η μεταρρύθμιση του ETS προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Ιούλιο ως μέρος ενός τεράστιου πακέτου για την ευθυγράμμιση της οικονομίας με έναν αυστηρότερο στόχο αυτόν της μείωσης των εκπομπών για το 2030.

Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι ενώ το ETS θα είναι σημαντικό για την εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους της ρύπανσης από τη ναυτιλία, η διαφορά τιμής μεταξύ των συμβατικών βρώμικων καυσίμων και των καθαρών εναλλακτικών καυσίμων θα είναι πολύ μεγάλη για να καλυφθεί από τις προβλεπόμενες τιμές άνθρακα.

Η κατάληξη της συμφωνίας στην ουσία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την βασική αντίληψη να «πληρώνει» ο ναυλωτής και το Ocean Fund.

Φαίνεται ότι το πεδίο εφαρμογής θα αυξηθεί από το 50% στο 100% των ταξιδιών εκτός ΕΕ έως το 2028, ενώ και αυτό είναι ενδιαφέρον για την ταχύτητα των γεγονότων ήδη η περίοδος σταδιακής εισαγωγής έχει λήξει.

Οι Ενώσεις Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) χαιρέτησαν τη δέσμευση αυτή του Κοινοβουλίου να επιβάλει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», διασφαλίζοντας την υποχρεωτική μετακύλιση του κόστους ETS στους εμπορικούς φορείς εκμετάλλευσης των πλοίων μέσω συμβατικών ρητρών. Υποστήριξε επίσης την πρόταση για τη δημιουργία του λεγόμενου Ταμείου Ωκεανών και για τη διάθεση του 75% των εσόδων που παράγονται από τα ναυτιλιακά δικαιώματα για την ενεργειακή μετάβαση του κλάδου.

Οι Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες αναγνωρίζουν ότι ο κλάδος πρέπει να συνεισφέρει το μερίδιο που του αναλογεί στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και σε επίπεδο ΕΕ. Η υποχρεωτική μετακύλιση του κόστους του ΣΕΔΕ στους φορείς που είναι υπεύθυνοι για τις επιχειρησιακές αποφάσεις θα διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Ωστόσο, η ομάδα λόμπι τακτικών γραμμών, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ναυτιλίας (WSC) δήλωσε ότι οι νομοθέτες της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν πριν από την ψηφοφορία για την έγκριση της έκθεσης EU ETS στην ολομέλεια και τις επακόλουθες τριμερείς διαπραγματεύσεις τον Ιούνιο ότι η τιμή του άνθρακα της ΕΕ για το ETS δεν είναι απλώς ένας φόρος αλλά και ένα κίνητρο που οδηγεί σε βιώσιμες αλλαγές.

Το επόμενο βήμα θα είναι τα μέτρα να περάσουν στη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 6 έως τις 9 Ιουνίου, πριν από τις διαπραγματεύσεις του τριμερούς διαλόγου μεταξύ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ΕΚ και του κοινοβουλίου.

Το στάδιο του τριμερούς διαλόγου θα είναι κρίσιμο για να καθοριστεί εάν θα διατηρηθούν οι πιο φιλόδοξες κοινοβουλευτικές προτάσεις ή εάν θα υπάρξουν περαιτέρω αλλαγές είτε ενισχύοντας είτε αποδυναμώνοντας τα μέτρα.

Ανακοίνωση Ευρωπαίων Εφοπλιστών 

Οι ευθύνες του Υπουργείου για να στηρίξει τη ναυτιλία και το μέλλον της.

Από την 1η Ιανουαρίου 2023 θα απαιτείται πλέον από όλα τα πλοία να υπολογίζουν τον δικό τους Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης (EEXI) και να καθιερώσουν ετήσιο επιχειρησιακό Δείκτη Έντασης Άνθρακα (CII).

Η ημερομηνία-ορόσημο του οδικού χάρτη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) προς την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Ένα πρώτο μέτρο εν όψει του 2030, που σύμφωνα με τον ΙΜΟ θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 40% η ένταση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ναυτιλίας σε σύγκριση με το 2008.

Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων αυτών θα παίξουν τα στελέχη των θεσμών και φορέων της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Μαζί τους τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα...

Μαζί και τα στελέχη των εταιρειών πλοιοκτησίας που έχουν ολιστική γνώση της αγοράς, μιας και τα ναυτιλιακά τμήματα σπουδών τα έχουν προετοιμάσει για αντίστοιχες μεταβολές...

Το ταξίδι προς έναν προορισμό με μηδενικές εκπομπές έως το 2050 έχει ήδη ξεκινήσει και πολλοί πλοιοκτήτες και ναυτιλιακές εταιρείες βρίσκονται ήδη σε καλό δρόμο. Προφανώς εταιρείες και ιδιώτες θα κινηθούν με διαφορετικές ταχύτητες.

Οι θεσμοί υποστήριξης της ναυτιλίας, οι εξειδικευμένοι τεχνοκράτες της ναυτιλίας και πρωτίστως το σχετικό επί της ναυτιλίας υπουργείο της χώρας μας, δεν πρέπει να παραμένουν άβουλοι και αμήχανοι παρακολουθώντας έκπληκτοι τις επαναστατικές αλλαγές...

Το επί της ναυτιλίας υπουργείο δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι εξαφανισμένο...

Μέχρι σήμερα αρκείται στην απλή αναμετάδοση απόψεων και θέσεων που δεν είναι αποτέλεσμα δικής του επιλογής και επεξεργασίας...

Είμαστε πλέον στη στιγμή που έχουμε περάσει από τις δηλώσεις προθέσεων στην υλοποίηση δράσεων. Χρειαζόμαστε για την ελληνική ναυτιλία μια συλλογική προσπάθεια υποστήριξης της για τη μετάβαση στη νέα εποχή.

Το σχετικό υπουργείο έπρεπε ήδη να έχει ενεργοποιήσει και να συντονίσει υποδομές, θεσμικά όργανα, ναυπηγική παραγωγή, παραγωγούς ενέργειας, τεχνολογία, ερευνητικά κέντρα, κανονισμούς, ακόμη και οικονομική υποστήριξη...

Αυτή τη στιγμή διαμορφώνεται, πραγματικά, μια δυναμική σε όλο τον κόσμο και θα είναι ασυγχώρητοι όλοι όσοι θα έπρεπε να είναι επισπεύδοντες να παρακολουθούν με ραθυμία. Αφορά και την θεσμική ηγεσία της ελληνικής ναυτιλίας και την πανεπιστημιακή κοινότητα με σχετικό γνωστικό αντικείμενο και οπωσδήποτε την πολιτική ηγεσία της χώρας.

Να μην παρασυρθούν από την άγνοια και αβουλία της ηγεσίας του επί την ναυτιλία υπουργείου...

Η ηγεμονία του αναχρονισμού και της αναποτελεσματικότητας.

 "... Το Λιμενικό Σώμα δεν ανήκει στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Το Λιμενικό Σώμα είναι το ίδιο το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής..."

Μια από τις πλέον αναχρονιστικές και αντιδραστικές απόψεις, που δυστυχώς επικρατούν στο δημόσιο λόγο και στα ελληνικά πράγματα…

Είναι αυτή η αντίληψη που αδιαφορώντας για τα πραγματικά μελλούμενα, της σημασίας και του ρόλου της ελληνικής ναυτιλιακής δημόσιας διοίκησης και στρουθοκαμηλίζοντας απέναντι στις προκλήσεις για εκσυγχρονισμό της νέας εποχής, προτείνει τη παραμονή και ηγεμονία ενός παρελθόντος με κυριαρχία την διατήρηση στρατιωτικής μορφής διοίκησης σε Υπηρεσίες όπως η ναυτική εκπαίδευση, η ναυτική εργασία, η ναυτιλιακή πολιτική και ανάπτυξη, η παρακολούθηση θεμάτων διεθνών και ευρωπαϊκών Οργανισμών, η παραγωγή νομοθετικού έργου, ο εξειδικευμένος τεχνικός έλεγχος ασφάλειας πλοίων και λιμένων, η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, η εποπτεία ελεγκτικών Φορέων κλπ. κλπ..

Μας καθιστά ως χώρα απόλυτης μοναδικότητας καθώς η ακτοφυλακή, πουθενά σε χώρες της Ε.Ε. και των Η.Π.Α. δεν ασκεί μονομερώς ναυτιλιακή πολιτική (π.χ. COAST GUARD, και MARAD στις ΗΠΑ), δεν ορίζει θέματα ναυτιλιακής ανάπτυξης, επενδύσεων, εκπαίδευσης, θαλασσίων μεταφορών, ναυτικής εργασίας, εκπροσώπησης σε Ευρωπαϊκούς ή Διεθνείς Οργανισμούς κλπ.

Το ενιαίο της Διοίκησης της ναυτιλίας, είναι πρωταρχικής σημασίας για την επίτευξη οφέλους στην εθνική οικονομία. Ο ναυτιλιακός κλάδος είναι η ποντοπόρος ναυτιλία, η ακτοπλοΐα, οι λιμένες, ο θαλάσσιος τουρισμός και το σύνολο των δραστηριοτήτων που εκτείνονται από την έρευνα και ανάπτυξη, μέχρι τα σκάφη αναψυχής και τις υπηρεσίες λιμανιών. Με δεδομένη την καθολικά αναγνωρισμένη αλληλοσυσχέτιση των θεμάτων που απασχολούν τους επιμέρους κλάδους, για την απαραίτητη λήψη μέτρων και την άσκηση πολιτικών είναι αναγκαία η ενιαία αντιμετώπιση.

Παντού, σε Ευρώπη και Αμερική, βαθαίνει η διάκριση των εξουσιών ανάμεσα στους ασκούντες πολιτική και στους ελέγχοντες. Και παρατηρείται η θεσμοθέτηση ανεξάρτητων αρχών που καθίστανται υποχρεωτικές από Διεθνείς Συμβάσεις ή Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς.

Αλήθεια ποια είναι η γνώμη σας επί αυτών;

Ποια είναι άραγε η γνώμη επιστημόνων και τεχνοκρατών του χώρου στα επί της Ναυτιλίας και εν γένει στα της θαλάσσιας οικονομίας;

Ποια είναι η θέση των πολιτικών φορέων που αναφέρονται στο μέλλον;

Υπάρχουν αιτίες που θα διατηρηθεί η κρίση στη ναυλαγορά εμπορευματοκιβωτίων: Εκτός αν…

 

Η ιλιγγιώδης αύξηση της τιμής μεταφοράς εμπορευτοκιβωτίου ανά μίλι, στις παγκόσμιες μεταφορές, έχει σημαντικές επιδράσεις στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας, σε όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας και επιχειρήσεις, αλλά και στα σημαντικά μακρο-οικονομικά μεγέθη για κάθε χώρα ξεχωριστά.

Στο ερώτημα αν τελειώνει αυτή η προβληματική εξέλιξη για την οικονομία ή αν και πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση, η απάντηση θα πρέπει να αναζητηθεί στις δυνητικές επιλογές εκείνων που συμμετέχουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στο διεθνές αυτό πρόβλημα.

Να ξεκαθαρίσουμε, ευθύς εξ’ αρχής, ότι πρόκειται για θέμα που ερμηνεύεται από την σχέση Προσφοράς και Ζήτησης. Συνεπώς η αναζήτηση λύσης δεν μπορεί να προκύψει παρά μόνον είτε αυξάνοντας την Προσφορά, είτε μειώνοντας τη Ζήτηση, είτε συνδυάζοντας με κάποιο τρόπο και τα δυο…

Η αύξηση της Προσφοράς, στη περίπτωσή μας, μπορεί να γίνει μόνο μεσο-μακροπρόθεσμα. Οι επενδύσεις σε υποδομή και ανωδομή (λιμάνια, πλοία ε/κ, κουτιά ε/κ και άλλα μεταφορικά μέσα) χρειάζονται κάποιο εύρος χρόνου να πραγματοποιηθούν.

Ταυτοχρόνως η διαχείριση του ζητήματος σε εθνικό επίπεδο είναι αδύνατη, δεδομένου του γεγονότος ότι η Ζήτηση μπορεί να είναι εθνική, όμως η Προσφορά αφορά στους παίκτες της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η Παραγωγή κουτιών Ε/Κ και η διαθεσιμότητα σχετικών πλοίων, βρίσκονται εκτός εθνικών ελέγχων, στα χέρια επιχειρηματικών ομίλων και συμφερόντων όπου τα συμφέροντά τους δεν εναντιώνονται, τουλάχιστον αυτή τη περίοδο, με τους παράγοντες που προκαλούν την κρίση. Ο λόγος είναι ότι βελτιώνουν όλο και περισσότερο τη θέση τους στην αγορά και ενισχύουν, σε πρωτόγνωρα μεγέθη, τα κέρδη τους. Οι Όμιλοι αυτοί γίνονται όλο και μεγαλύτεροι στα μεγέθη, αλλά και στις δυνατότητες επιβολής των επιλογών τους.

Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες- οι παίκτες αυτοί στην αγορά, οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εξελίξεις στην συντήρηση ή όχι της υπερβολής της τιμής μεταφορά του Ε/Κ; Τιμή η οποία δεν έχει πλέον καμιά σχέση με το πραγματικό κόστος.

Θα μπορούσαμε συνοπτικά να τους κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες.

1. Στις παγκόσμιες συμμαχίες των μεγάλων ναυτιλιακών γραμμών (mega carriers), οι οποίες προσφέρουν ναύλους, αγοράζουν και μισθώνουν πλοία και εμπορευματοκιβώτια. 
2. Στα εργοστάσια εμπορευματοκιβωτίων, τα οποία προσφέρουν τις τιμές για καινούργια εμπορευματοκιβώτια.
3. Στους εκμισθωτές εξοπλισμού εμπορευματοκιβωτίων, οι οποίοι παραγγέλνουν νέα κιβώτια και προσφέρουν τιμές μίσθωσης.

Δύσκολα κανείς μπορεί να αποφύγει την παρατήρηση ότι και στις τρεις αυτές ομάδες, τα σκληρά παγκόσμια ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά είναι αυτά που επικρατούν. Όπως και το γεγονός ότι και στις τρεις αυτές ομάδες συμφερόντων, η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς είναι εξαιρετικά κερδοφόρα.

Γιατί, αν εξαρτάται από αυτούς, να κινηθούν σε δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού; Ποια είναι τα κίνητρα που θα τους ωθήσουν να επιδιώξουν και να συμβάλουν οι ίδιοι, σε κάτι που θα μείωνε την τιμή της μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου ανά μίλι;

Οι ίδιοι αυτοί οι εμπλεκόμενοι, στη συγκεκριμένη παραγωγική διεθνή διαδικασία, δεν έχουν κανένα κίνητρο να αλλάξουν τους κανόνες στη σχέση Προσφοράς και Ζήτησης.

Αν ερευνήσουμε τις παραπάνω περιπτώσεις, λίγο περισσότερο, να μην εκπλαγούμε από το γεγονός ότι σε αυτή την ομάδα των τριών κατηγοριών εμπλέκονται συνολικά μόλις 16 εταιρείες.

•   οκτώ (8) ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων
•   τρεις (3)  Όμιλοι εργοστασίων και
•   πέντε (5) εκμισθωτές κιβωτίων

Αυτές οι 16 εταιρείες ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της χωρητικότητας των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, της ικανότητας παραγωγής κιβωτίων και της χωρητικότητας μίσθωσης κιβωτίων. 

Είναι απολύτως αντιληπτό ότι ο μέτοχος καθεμιάς από αυτές τις 16 εταιρείες δεν θα είχε κανένα λόγο για να αλλάξει αυτή η κατάσταση στις παγκόσμιες μεταφορές.

Παγκόσμιες Συμμαχίες

Οι κυρίαρχοι παίκτες αυτής της αγοράς (μεταφοράς door to door) που αποτελείται από τρεις (3) συμμαχίες και στη βιβλιογραφία τους αναφέρουμε ως mega carriers, αποτέλεσμα κάθετης ολοκλήρωσης στον τομέα οι παγκόσμιες συμμαχίες (container shipping alliances), η 2Μ (Maersk και MSC), η Ocean Alliance (CMA CGM- Cosco –Evergreen) και η The Alliance (ONE- YANG MING- HAPAGLLOYD). Ελέγχουν πάνω από το 80% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Σύμφωνα με στοιχεία της Alphaliner, οκτώ κορυφαίες ναυτιλιακές εταιρείες τακτικών γραμμών (https://alphaliner.axsmarine.com/PublicTop100/), η Maersk (με έδρα τη Δανία), η MSC (Ελβετία), η CMA CGM (Γαλλία), η Cosco (Κίνα), η Hapag-Lloyd (Γερμανία), η ONE (Ιαπωνία), η Evergreen (Ταϊβάν) και η HMM (Νότια Κορέα) ελέγχουν πλέον το 81% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε πλοία ε/κ. Η παρατήρησή μας είναι ότι ενώ ήδη οι τιμές που επιτυγχάνονται από τις ναυτιλιακές εταιρείες είναι εξαιρετικά υψηλές την ίδια στιγμή είναι σαφές ότι η Ζήτηση που υπάρχει για μεταφορά από την Ασία είναι αρκετά μεγάλη. Επομένως γιατί οι συγκεκριμένες ναυτιλιακές εταιρείες θα τεκμηριώσουν προς τους μετόχους τους την ανάγκη για αλλαγή συμπεριφοράς και τακτικής;

Κατασκευή εμπορευματοκιβωτίων

Το ίδιο ισχύει και για τα εργοστάσια εξοπλισμού εμπορευματοκιβωτίων, τα οποία σχεδόν όλα βρίσκονται στην Κίνα. Η συγκέντρωση και ενοποίηση του κλάδου που περιγράψαμε στην προηγούμενη κατηγορία (τακτικών θαλάσσιων γραμμών) ωχριά σε σύγκριση με τον τομέα της κατασκευής κιβωτίων. Μετά την πρόσφατη ενοποίηση, οι τρεις κορυφαίοι κινέζοι κατασκευαστές παράγουν το 83% όλων των νέων κιβωτίων. Η κατασκευή εμπορευματοκιβωτίων κυριαρχείται από μικρό αριθμό κινεζικών επιχειρήσεων, οι περισσότερες με δεσμούς με το κράτος. Τα στοιχεία από την εταιρεία συμβούλων Drewry δείχνουν ότι ο Όμιλος China International Marine Containers (CIMC) είχε μερίδιο 42,5% στην παραγωγή του πρώτου εξαμήνου 2021, η Dong Fang International Containers 25,5% και ο Όμιλος CXIC 14,1% (https://www.freightwaves.com/news/how-three-chinese-companies-cornered-global-container-production). Από ότι δε φαίνεται η τριάδα αυτή στρατηγικά ενδυναμώνεται. Η Dong Fang αύξησε την ικανότητά της το 2019 αγοράζοντας εργοστάσια από έναν από τους μικρότερους παίκτες, τη Singamas. Αυτόν τον Σεπτέμβριο, η CIMC συμφώνησε να αγοράσει την Maersk Containers για 1,08 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένου του υποτιθέμενου χρέους. Η συμφωνία αναμένεται να κλείσει μέχρι το τέλος του έτους, δίνοντας στην CIMC άλλο 1,2% του μεριδίου αγοράς και ανεβάζοντας το μερίδιο της πρώτης τριάδας στην παραγωγή του πρώτου εξαμήνου του 2021 στο 83,3%.

Οι Κινέζοι κατασκευαστές κιβωτίων φέτος φαίνεται να παράγουν πράγματι το μεγαλύτερο αριθμό κουτιών από όσο ποτέ άλλοτε (https://www.freightwaves.com/news/containers-are-being-built-at-a-record-pace-its-still-not-enough).  Παρά όμως αυτό, οι τρεις κορυφαίοι της Κίνας εκτιμούμε ότι θα θελήσουν να προστατεύουν τις τιμές τους και δεν θα διοχετεύσουν περισσότερα κοντέινερς στην αγορά παρά την αυξημένη Ζήτησή τους και τη δεδομένη δυνατότητά τους για αύξηση της Παραγωγής τους. Το κόστος ενός νέου εμπορευματοκιβωτίου παραμένει στο υψηλό όλων των εποχών περίπου 3.800 $ ανά TEU. Αυτοί οι τρεις μεγάλοι κατασκευαστές, ακόμη και αν δουν ότι περιορίζεται η Ζήτηση για κουτιά κάποια στιγμή, δεν έχουν λόγο να μην μειώσουν την παραγωγή και τις ώρες εργασίας στα εργοστάσια τους ακριβώς για να διατηρηθούν ψηλά οι τιμές των κουτιών που παράγουν.

Η χρέωση λοιπόν για την απόκτηση ενός κουτιού μεταφοράς εμπορευμάτων είναι ακριβή και οι παραγωγοί τους δεν έχουν κανένα κίνητρο να μειώσουν τη τιμή αυτή, για τούτο και δεν έχουν οικονομικό λόγο να αυξήσουν την παραγωγή των εργοστασίων τους σε κουτιά έτσι ώστε να ανταποκριθούν σε ανταγωνιστικό πεδίο για την υπάρχουσα Ζήτηση.

Οι ενοικιαστές των εμπορευματοκιβωτίων

Στο ίδιο έργο θεατές βρισκόμαστε στον τομέα της μίσθωσης κοντέινερ-εξοπλισμού. Μετά την πρόσφατη ενοποίηση, οι πέντε κορυφαίοι παίκτες ελέγχουν το 82% της παγκόσμιας χωρητικότητας των ενοικιαζόμενων δια χρηματοδοτικής μίσθωσης εμπορευματοκιβωτίων. Μπορεί εδώ να δει κάποιος/α τους σημαντικούς λόγους που οι συγκεκριμένοι ολιγοπωλητές θα τεκμηρίωναν, προς τους μετόχους τους, την όποια αλλαγή συμπεριφοράς των εταιρειών τους στην προκείμενη περίπτωση;

Τα εμπορευματοκιβώτια που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά θαλάσσιου φορτίου ανήκουν σε εταιρείες τακτικών γραμμών ή σε εκμισθωτές εξοπλισμού. Ο Textainer βάζει το split περίπου στο 50-50.

Μεταξύ των εκμισθωτών εξοπλισμού, ο Triton με έδρα τις Βερμούδες είναι ο μεγαλύτερος, με το 25% της μισθωμένης χωρητικότητας, σύμφωνα με παρουσίαση επενδυτών αυτόν τον μήνα από την Textainer. Η Triton ανέβηκε στην κορυφή του πακέτου μετά από μια συγχώνευση με την TAL το 2015.

Η Textainer με έδρα τις Βερμούδες βρίσκεται στη δεύτερη θέση με μερίδιο 18%. Ακολουθούν στη σειρά με 14% η Florens, που ανήκει στην κινεζική Cosco, και επίσης με 14%, οι συνδυασμένες συμμετοχές της CAI και της Beacon. Ο ιδιοκτήτης της Beacon, η ιαπωνική Mitsubishi HC Capital, εξαγόρασε την CAI (NYSE: CAI ) έναντι 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια συμφωνία που αναμένεται να κλείσει αυτό το τρίμηνο. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνει η Seaco, που ελέγχεται από την κινεζική HNA, με μερίδιο αγοράς 11%.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι και εδώ έχουμε ένα σχεδόν παρόμοιο περιβάλλον με τις δυο προηγούμενες ομάδες συμφερόντων - έχουμε πέντε βασικούς παίκτες.

Για να είμαστε βέβαια δίκαιοι, οι εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης των κουτιών δεν αγνόησαν τους πελάτες τους όσον αφορά τις τιμές τόσο όσο στη διάρκεια της μίσθωσης. Τα αποθέματα όμως που διαθέτουν για leasing είναι εξαιρετικά χαμηλά, με ποσοστά χρήσης άνω του 99%. Συνεπώς και εδώ πέρα από την απαίτηση χρόνου για να δημιουργηθεί το σχετικό απόθεμα, δύσκολα θα βρούμε οικονομικό επιχείρημα που να δικαιολογεί προς τους μετόχους των συγκεκριμένων Εταιρειών αλλαγής στρατηγικής.

Αντί επιλόγου

Αν και εφόσον οι προηγούμενες υποθέσεις έχουν βάση, τότε η απάντηση στο αρχικό ερώτημα “αν και πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση με τις τιμές των ναύλων” είναι ότι “θα παραμείνει για αρκετό ακόμη διάστημα, μιας και από μόνες τους οι δυνάμεις της αγοράς δεν διευκολύνονται να λειτουργήσουν σε περιβάλλον θεμιτού ανταγωνισμού”, εκτός και αν παρέμβουν “ρυθμιστικά” παίκτες και θεσμοί διεθνούς εμβέλειας, επιρροής και πυγμής.

Ήδη από το καλοκαίρι, με εντολή της κυβέρνησης Μπάιντεν, η Ομοσπονδιακή Ναυτιλιακή Επιτροπή (FMC) των ΗΠΑ, ξεκίνησε έρευνα, ζητώντας από οκτώ ναυτιλιακές εταιρείες να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με τη συμφόρηση και τις σχετικές προσαυξήσεις που έχουν εφαρμόσει.

Την ίδια περίοδο τα Βρετανικά Εμπορικά Επιμελητήρια (BCC) έστειλαν επιστολή στον προϊστάμενο της Αρχής Ανταγωνισμού και της Αρχής Αγορών κο Andrea Coscelli, καλώντας τον να διενεργήσει «επίσημη έρευνα» για τις δραστηριότητες των εταιριών αυτών που εμπλέκονται στις θαλάσσιες μεταφορές ων εμπορευματοκιβωτίων.

Είναι προφανές ότι αργά και σταθερά θα πρέπει να ανακαλυφθούν ρυθμιστικοί κανόνες της παγκόσμιας διακυβέρνησης, όπως και θεσμοί οι οποίοι που θα έχουν ως αρμοδιότητα σχετικές παρεμβάσεις, χωρίς να ευνουχίζουν την αγορά ενώ ταυτοχρόνως θα αντιμετωπίζουν ενδεχόμενα φαινόμενα συμπεφωνημένης πρακτικής σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οικονομικός Ταχυδρόμος 23/11/21

Οι πληθωριστικές πιέσεις και οι εταιρείες θαλάσσιας μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Αυτά που συμβαίνουν στην αγορά των μεταφορών, θέτουν στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας σοβαρά προβλήματα και δυσλειτουργίας αλλά και στρατηγικής, για το σύνολο των επιχειρήσεων, εκτός όμως αυτών των θαλασσίων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων.

Η διαρκής ενίσχυση της παγκόσμιας πληθωριστικής τάσης, η οποία προκαλεί προβλήματα στη διεθνή αγορά δεν προέρχεται εκ Θεού…

Το σημαντικότερο δε, είναι ότι προκαλεί ακόμη εντονότερα προβλήματα σε οικονομίες όπως η ελληνική, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές.

Η αύξηση των διεθνών τιμών σε μια σειρά από πρώτες ύλες για βασικά προϊόντα και υπηρεσίες -στα τρόφιμα, στην ενέργεια, στις μεταφορές, στις κατασκευές κ.α.- έχει αγγίξει διψήφια ποσοστά.

Δεν είναι όμως μόνο η άνοδος των τιμών που δημιουργεί πρόβλημα στις επιχειρήσεις.

Όπως είναι αναμενόμενο, οι τάσεις αυτές καθιστούν αποτρεπτικές τις εισαγωγές πρώτων υλών, αλλά και τελικών προϊόντων σε κάθε χώρα και ιδιαιτέρως στη χώρα μας με την μόλις πριν λίγα χρόνια οικονομία της να εξέρχεται των μνημονίων.

Η εισαγωγή στην Ελλάδα ενός container από την Κίνα κοστίζει πλέον πάνω από 8.000 ευρώ, όταν πριν την κρίση κόστιζε περί τα 1.500 ευρώ. Το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων μεταξύ Κίνας και Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ έχει αυξηθεί περισσότερο από 90% σε σύγκριση με το 2019.

Το αυξημένο μεταφορικό κόστος πιέζει, όπως γίνεται αντιληπτό, βιομηχανίες και εισαγωγείς σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι υποχρεώνονται αλλάζουν τη στρατηγική τους, αναζητώντας προμηθευτές εκτός Ασίας, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που πλέον μετακυλίουν το κόστος αυτό στον καταναλωτή.

Από την αρχή του φαινομένου και στη προσπάθειά μας να εξετάσουμε τις αιτίες του προβλήματος και να αναζητήσουμε διευθετήσεις και λύσεις του, είχαμε καταγράψει ως αιτίες την “βουλιμία” μιας αρρύθμιστης αγοράς και ως λύση τη διαμόρφωση θεσμικών λειτουργιών ρύθμισης σε παγκόσμιο επίπεδο. Στα πλαίσια μια αποτελεσματικότερης διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης.

Στα Ναυτικά χρονικά το Απριλίου, καταγράψαμε κάποιες πρώτες σκέψεις μας, σε ένα αφιέρωμα - φάκελο για “ την «ασφυξία» στα λιμάνια εμπορευματοκιβωτίων και την εκτόξευση των ναύλων”, στη σελίδα 116-118, με τίτλο “Οι ναύλοι για εμπορευματοκιβώτια και η ώρα των «παγκόσμιων ρυθμιστών»”.  Ακολούθως τον Ιούλιο στην ιστοσελίδα “Τα της Θαλάσσιας Οικονομίας” επιχειρήσαμε να εξελίξουμε την προσέγγισή μας σε ένα σχόλιο με τίτλο: Η ώρα για θεσμούς παγκόσμιας εποπτείας της ναυτιλιακής αγοράς.

Αναφερόμουν στις επιπτώσεις στην οικονομία και τους άλλους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, από την βουλιμία για υπερκέρδη εκ μέρους των τριών παγκόσμιων συμμαχιών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και προέβλεπα, ως φυσική εξέλιξη, τη πρόκληση αντιδράσεων, πολιτικών και της αγοράς, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Δεδομένου ότι χρόνια έρευνας και μελέτης μας έχει καταδείξει την ανάγκη ρύθμισης της συγκεκριμένης αγοράς, υποστηρίζαμε ότι “…Έρχεται η ώρα της ευρύτερης συνειδητοποίησης και δράσης διεθνών θεσμών...”.

Όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν άργησαν και δεν έλειψαν οι αντιδράσεις. Δεν θα μας απασχολήσουν όσες και αυτές που εκπορεύονται από σκοπιμότητες οικονομικές και εκφράζουν συγκεκριμένα lobbies. Κάποιες από αυτές εκφράστηκαν σε επόμενο τεύχος των Ναυτικών Χρονικών.

Θα μας απασχολήσουν όμως παρατηρήσεις αξιόπιστων συνομιλητών μας και ναυτιλιακών οικονομολόγων ευρύτερων οριζόντων…

Πράγματι κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει ότι, τα τελευταία 30 χρόνια, το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχει μειωθεί πάρα πολύ-και οι διάφορες μορφές επιχειρησιακής συνεργασίας μεταξύ των γραμμών έχουν συμβάλει στη δημιουργία των μεγάλων και εξελιγμένων δικτύων που έχουμε σήμερα.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι μέχρι και την προηγούμενη δεκαετία οι ναυτιλιακές γραμμές (liner) συνέβαλαν και αποτελούσαν ένα φθηνό και ζωτικό “μοτέρ” ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου.

Τα μόλις διατυπωθέντα δεν αναιρούν όμως το γεγονός ότι, στη παρούσα φάση, αυτή η συγκεκριμένη βιομηχανία θαλάσσιων μεταφορών αποτελεί ένα “ακριβό εμπόδιο” στην εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας.

Ποιοι είναι η κυρίαρχοι παίκτες αυτής της αγοράς (μεταφοράς door to door) που αποτελείται από τρεις (3) συμμαχίες και στη βιβλιογραφία τους αναφέρουμε ως mega carriers, αποτέλεσμα κάθετης ολοκλήρωσης στον τομέα; Στις τρεις (3) παγκόσμιες συμμαχίες (container shipping alliances) είναι αυτή της 2Μ (Maersk και MSC), της Ocean Alliance (CMA CGM- Cosco –Evergreen) και της The Alliance (ONE- YANG MING- HAPAGLLOYD). Ελέγχουν το 82% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων.

Σήμερα πλέον πολλοί είναι εκείνοι, διεθνώς, που τους κατηγορούν για ενδεχόμενη ολιγοπωλιακή - καιροσκοπική συμπεριφορά, κρατώντας τον έλεγχο, με το εκκρεμές προσφοράς και ζήτησης να στρέφεται σταθερά υπέρ τους.

Καλούν δε προς άμεση εμπλοκή τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και άλλους θεσμικούς φορείς, προκειμένου να εξετασθεί αν υπάρχει αναβίωση των Liner Shipping Conferences. Ουσιαστικά καταγράφουν ότι έχουν ενδείξεις για τη λειτουργία καρτέλ στη συγκεκριμένη αγορά.

Εξαπολύουν κατηγορίες για "συμπαιγνίες" και τεχνητή άνοδο των τιμών, ενώ υποδεικνύουν, τις τρεις αυτές συμμαχίες, ως, από κοινού και συμπεφωνημένα, υπεύθυνες για τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και τις έξτρα χρεώσεις που επιβάλλουν στη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων.

Κατηγορούν δε τους ναυτιλιακούς "γίγαντες" που συμμετέχουν σε αυτές τις συμμαχίες, για "άδικη και αδικαιολόγητη εκμετάλλευση των καταναλωτών" και "χειραγώγηση" της αγοράς. Αυτό, λένε δε ότι, το επιτυγχάνουν, ελέγχοντας πλήρως τη διαθέσιμη προσφορά πλοίων. Ταυτοχρόνως με το παιχνίδι των "κενών δρομολογίων" (blank sailings), την ακύρωση δρομολογίων, δηλαδή, για τη μείωση της χωρητικότητας, ότι δημιουργούν τεχνητή έλλειψη και άνοδο των τιμών στην αγορά spot". Έτσι αξιοποιώντας υπαρκτά άλλα προβλήματα της συγκυρίας, ως αιτιολογία (αρχικά βροχοπτώσεις και πλημύρες σε δυτική Ευρώπη, διακοπή για μια εβδομάδα στη κυκλοφορία του Σουέζ λόγω Ever Given, ακολούθως έλλειψη κενών εμπορευματοκιβωτίων και συμφόρηση σε λιμάνια, προσδοκία υψηλής επικείμενης περιόδου των Χριστουγέννων, ισχυρή καταναλωτική ζήτηση λόγω και μετά covid 19, περιορισμένη προσφορά πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων… κλπ. κλπ) επιβάλλουν τις λεγόμενες "congestion surcharges", τις πρόσθετες χρεώσεις, δηλαδή, εξέλιξη που υιοθετήθηκε πρόσφατα από τους liners και ανέβασαν το κόστος για τους εισαγωγείς.

Στη συζήτηση αυτή, καταγράφονται απλά και ενδιαφέροντα ερωτήματα:

• ·Ενώ η παγκόσμια ζήτηση για το πρώτο μέρος του έτους είναι περίπου 4% σε σύγκριση με το 2019 και με δεδομένο το γεγονός ότι δεν είχε παρουσιαστεί πρόβλημα χωρητικότητας το 2019 ( είχε εκτιμηθεί για εκείνη την εποχή ότι υπήρχαν αρκετά πλοία, αρκετά τα εμπορευματοκιβώτια προς χρήση, τα λιμάνια ήταν καλά και τα φορτηγά και οι σιδηρόδρομοι ήταν καλά, τουλάχιστον από καταγραφές παγκόσμιων εκθέσεων για τις μεταφορές), μόλις με μια μικρή αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης σε αυτό το επίπεδο (4%) συγκριτικά με το 2019, μπορεί να δικαιολογηθεί η αύξηση των τιμών των ναύλων στις μεταφορικές αλυσίδες; Όσο και αν εντοπίζονται σε επί μέρους περιοχές της γης αύξηση της Ζήτησης σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να καταγραφεί ότι έχουμε μια έκρηξη της παγκόσμιας ζήτησης - επειδή αυτό ως γεγονός δεν υφίσταται και δεν δικαιολογούνται να το αναφέρουν.
• Πως μπορεί να σαρώνουν έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες σε μέρη της Δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Βέλγιο κλπ) και αυτό να αναδεικνύεται σε αιτία αύξησης των ναύλων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, από την Κίνα στην Αμερική;
• Γιατί το επίπεδο αυξήσεων δεν το βλέπουμε ούτε στις χερσαίες μεταφορές (οδικές και σιδηροδρομικές) αλλά ούτε και στις αεροπορικές που αφορούν στις εμπορευματικές μεταφορές;
• Ποιος είναι o λόγος που οι διάφορες θρυλούμενες ως αιτίες, δεν έχουν ως επίπτωση αντίστοιχη ή σχετική αύξηση στα ναύλα των άλλων τομέων της θαλάσσιας μεταφοράς, παρά μόνον και τόσο, σε αυτόν των εμπορευματοκιβωτίων;
• Πως είναι δυνατόν στο σύνολο της οικονομίας αλλά συγκεκριμένα και στη βιομηχανία των μεταφορών να υπάρχει κρίση και στις θαλάσσιες μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων, στις εταιρείες τακτικών γραμμών, στους ναυλωτές, δηλαδή, των πλοίων των εφοπλιστών, να έχουμε υπερμεγέθυνση των κερδών τους; Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κορυφαία εταιρεία του κλάδου, η δανέζικη Maersk κατέγραψε κέρδη ρεκόρ της τάξης των 3,7 δισ. δολαρίων στο δεύτερο τρίμηνο του έτους, έναντι 443 εκατ. δολαρίων το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Η ίδια δε η εταιρία προβλέπει στο κλείσιμο της χρονιάς ακόμη πολλαπλάσιες επιδόσεις στα κέρδη της από όσο εκτιμούν μέχρι σήμερα οι διεθνείς αναλυτές. Άλλο παράδειγμα η γερμανική Hapag-Lloyd AG η οποία κέρδισε περισσότερα κατά τους τελευταίους έξι μήνες από ό, τι τα προηγούμενα δέκα χρόνια μαζί…

Είναι προφανές ότι αυτά τα εύλογα ερωτήματα και άλλα αντίστοιχα, δεν προκύπτουν από ανησυχούντες “συνωμοσιολόγους” και “ιδεοληπτικούς αμφισβητίες” της ελεύθερης αγοράς.

Με εντολή της κυβέρνησης Μπάιντεν, η Ομοσπονδιακή Ναυτιλιακή Επιτροπή (FMC) των ΗΠΑ, ξεκίνησε έρευνα, ζητώντας από οκτώ ναυτιλιακές εταιρείες να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με τη συμφόρηση και τις σχετικές προσαυξήσεις που έχουν εφαρμόσει.

Τα Βρετανικά Εμπορικά Επιμελητήρια (BCC) έστειλαν επιστολή στον προϊστάμενο της Αρχής Ανταγωνισμού και της Αρχής Αγορών κο Andrea Coscelli, καλώντας τον να διενεργήσει «επίσημη έρευνα» για τις δραστηριότητες των εταιριών αυτών που εμπλέκονται στις θαλάσσιες μεταφορές των εμπορευματοκιβωτίων.

Σύντομα κατά πληροφορίες μας θα ακολουθήσει η Ε.Ε. και η Κίνα.

Ήταν καιρός να "αρχίσουν τα όργανα "

Θα το παρακολουθήσουμε με ενδιαφέρον.

Η ώρα για θεσμούς παγκόσμιας εποπτείας της ναυτιλιακής αγοράς.

 

Η ραγδαία αύξηση της τιμής θαλάσσιας μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, τον τελευταίο ένα χρόνο, θα έχει σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και στους ρυθμούς ανάπτυξης της.

Δεν είναι μόνον οι σημαντικές πληθωριστικές πιέσεις, που θα επιδράσουν αρνητικά στο σύνολο των άλλων, εκτός μεταφορών, τομέων της οικονομίας, αλλά οι στρεβλώσεις που θα προκύψουν από τις ολιγοπωλιακές επιλογές εναρμονισμένων πρακτικών, σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο.

Ακούμε και προφανώς έχει βάση, ότι για τις υπερπενταπλάσιες αυξήσεις, μέσα στο έτος, της τιμής μεταφοράς ενός “κουτιού” από την Κίνα στην Ευρώπη, ο λόγος ήταν οι επιδράσεις από την πανδημία στην εφοδιαστική αλυσίδα. Η περίπτωση της έλλειψης εμπορευματοκιβωτίων, δημιούργησε καθυστερήσεις και εξ’αυτού αύξηση των ναύλων…

Ακολούθως το Ever Given σφηνώνει στη διώρυγα του Σουέζ τον Απρίλιο, σταματώντας την κίνηση για σχεδόν μια εβδομάδα, γεγονός το οποίο προστέθηκε και αυτό στις αναφερόμενες πραγματικές αιτίες αύξησης πάλι των ναύλων, χωρίς όμως να αιτιολογεί πλήρως την αύξηση στο αντίστοιχο υψηλό το επίπεδο που παρουσιάστηκε στις μεταφορές π.χ. στον Ειρηνικό… Προφανώς υπάρχει η παγκοσμιότητα των επιδράσεων στις θαλάσσιες μεταφορές, αλλά από μόνη της η ερμηνεία αυτή δεν είναι επαρκής και για τούτο φαίνεται ότι η Αμερικανική διοίκηση δεν έχει πειστεί και ο πρόεδρος Μπάϊντεν έδωσε εντολή ώστε η US Federal Maritime Commission να εξετάσει πρακτικές που σχετίζονται με τη χρέωση, τις διαδικασίες προσφυγής, τις κυρώσεις που αξιολογούνται από τις γραμμές θαλάσσιων μεταφορών και άλλες περιοριστικές πρακτικές...

Πρόσφατα μόλις τον Ιούνιο, με την αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 στη νότια Κίνα και την σχετική πρόκληση καθυστερήσεων στα λιμάνια της περιοχής, παρουσιάζεται μια ακόμη "αιτία" (;) της αύξησης και πάλι των τιμών θαλάσσιας μεταφοράς, αυτής των εμπορευματοκιβωτίων.

Τις τελευταίες ημέρες, στο οπλοστάσιο της αιτιολόγησης της αύξησης των τιμών θαλάσσιας μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων προστέθηκε και η διαταραχή από τις πρόσφατες πλημμύρες στην Κίνα και την Ευρώπη, οι οποίες πράγματι πλήττουν την door to door μεταφορά στο σύνολο των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, αλλά είναι εντυπωσιακό πως η αύξησης τιμής της μεταφοράς εντοπίζεται αποκλειστικά στο σκέλος της θαλάσσιας μεταφοράς…

Αυτό το επίπεδο αυξήσεων δεν το βλέπουμε ούτε στις χερσαίες μεταφορές (οδικές και σιδηροδρομικές) αλλά ούτε και στις αεροπορικές που αφορούν στις εμπορευματικές μεταφορές. Προφανώς και υπάρχει σημαντική σχετική αλληλεπίδραση, αλλά αυτή η μεγάλη διαφοροποίηση των θαλασσίων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων απαιτεί περεταίρω αιτιολόγηση.

Δεν μπορεί να σαρώνουν έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες σε μέρη της Δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Βέλγιο κλπ) και αυτό να αναδεικνύεται σε αιτία αύξησης των ναύλων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, από την Κίνα στην Αμερική.

Εκτός και αν υποστηριχθεί ότι το σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί ενιαίο κέντρο κόστους και όταν π.χ. διαταράσσεται, επειδή οι σιδηροδρομικές συνδέσεις έχουν καταστραφεί, τότε το κόστος μεταφοράς αυξάνεται εκεί που η βιομηχανία της μεταφοράς έχει τη δυνατότητα άσκησης πίεσης και αυτό είναι στο σκέλος της θαλάσσιας μεταφορά των εμπορευματοκιβωτίων και δυσκολότερα στο επίπεδο των υπολοίπων συνδυασμένων μεταφορών.

Αυτό τελικά είναι το μεγάλο πρόβλημα που πρέπει να διευθετηθεί.

Δεν μπορεί ότι συμβαίνει στην παγκόσμια οικονομία, το οποίοι προφανώς θα έχει επίδραση στις εφοδιαστικές αλυσίδες, να επιδρά άμεσα και σχεδόν κατά αποκλειστικότητα στην αύξηση των τιμών στις θαλάσσιες μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων.

Είναι πλέον η στιγμή να συζητήσουμε για την "εποπτεία" της παγκόσμιας αγοράς μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Ο όρος "εποπτεία της αγοράς" περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που διεξάγονται και τα μέτρα που λαμβάνονται από αρμόδιες αρχές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι υπηρεσίες μεταφορών, συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που ορίζει η διεθνής ισχύουσα νομοθεσία και ότι προστατεύεται το δημόσιο συμφέρον της παγκόσμιας κοινότητας που αυτή καλύπτει.

Γιατί τώρα;

Η σημασία της εποπτείας αποκαλύπτεται στον ορισμό της: τήρηση των κανόνων, ισότιμες συνθήκες ανταγωνισμού και καταπολέμηση αθέμιτων πρακτικών, προστασία της υγείας και της ασφάλειας των μελών της παγκόσμιας κοινότητας, χρηστών και καταναλωτών και προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας ασφάλειας.

Γιατί τώρα είναι η ώρα για αποτελεσματική εποπτεία της αγοράς. Σήμερα ισχύουν διαφορετικές συνθήκες που δίνουν την αιτιολογική βάση ενίσχυσης της εποπτικής δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία μέχρι σήμερα δεν βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της δημόσιας συζήτησης.

Μια πρώτη προσέγγιση επιχειρήσαμε στο τεύχος του Μαρτίου των "Ναυτικών Χρονικών", που προκάλεσε αρκετές ενδιαφέρουσες αντιδράσεις και παρερμηνείες (ηλεκτρονική αναδημοσίευσή του σχετικού σχολίου εδώ με τίτλο: Οι ναύλοι για εμπορευματοκιβώτια και η ώρα των “παγκόσμιων ρυθμιστών”).

Η βάση της αναφοράς μας σε εκείνο το σχόλιο ήταν ότι «… Έχει μεγάλη σημασία και δεν μπορεί να μένει εκτός συζήτησης, το γεγονός της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης της μεταφορικής δραστηριότητας εμπορευματοκιβωτίων δια θαλάσσης, σε τρεις (3) παγκόσμιες συμμαχίες (Conferences). Αυτήν της 2Μ (Maersk και MSC), της Ocean Alliance (CMA CGM- Cosco –Evergreen) και της The Alliance (ONE- YANG MING- HAPAGLLOYD).

Οι παγκόσμιες αυτές συμμαχίες επεκτείνονται στο σύνολο της μεταφορικής αλυσίδας, με παραγωγικές δραστηριότητες και στη λιμενική βιομηχανία αλλά και στη λοιπή χερσαία μεταφορά.

Έχουμε δηλαδή το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα που στη θεωρία προσδιορίζουμε ως κάθετη ολοκλήρωση και αφορά στη μεταφορά door to door…».

Ήδη οι εξελίξεις στην Αμερική σε κάποιο βαθμό μας δικαιώνουν.

Σύντομα κατά πληροφορίες μας θα ακολουθήσει η Ε.Ε. και η Κίνα.

Θα το παρακολουθήσουμε με ενδιαφέρον.

Ώρα απολογισμού για τη ναυτιλιακή πολιτική της Ελλάδας.

 

Ήδη μετράει αντίστροφα ο χρόνος για την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS) στο ναυτιλιακό κλάδο - το λεγόμενο χρηματιστήριο ρύπων -, αναμένοντας να αποσαφηνισθούν και οι όποιες ασάφειες υπάρχουν. H οριστική νομοθετική πρόταση των Βρυξελλών αναμένεται τον προσεχή Ιούλιο, με στόχο να εφαρμοστεί από τις αρχές του 2022.
Για το ρόλο του International Maritime Organization (IMO) έχουμε μιλήσει, όπως και για την εθνική πολιτική στάση (σε αντιπαράθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, σε θέματα μόλυνσης του περιβάλλοντος) έχουμε αναφερθεί.
Δεν έχουμε παραλείψει, σε σχετική μας αρθρογραφία, τις σχετικές κυβερνητικές ευθύνες και το ρόλο του επί της ναυτιλίας Υπουργείου και των δομών του διαχρονικά. Πολύ δε περισσότερο για την συμβολή τους στην συνειδητή ή ασυνείδητη ενδυνάμωση ενός αντιευρωπαϊκού κλίματος στη χώρα μας.
Σήμερα όμως πλέον που απαιτείται άμεση δράση, των διαχειριστών πλοίων και των ναυλωτών, για την προστασία του περιβάλλοντος η σιωπή δεν είναι χρυσός, αλλά συνενοχή. Για τη χώρα μας, αλλά και για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις που δρουν από, στην και σε σχέση με την Ελλάδα.
Αξίζει κάποια στιγμή να καταγραφούν οι ευθύνες θεσμικών φορέων της ναυτιλίας, του αντίστοιχου Υπουργείου, διαχρονικά των κυβερνήσεων και των σχετικών διαμορφωτών αντιλήψεων και κοινής γνώμης.
Γνωρίζαμε ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία συμβάλλει περίπου στο 3% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, μέσω της κίνησης του 80% του παγκόσμιου εμπορίου.
Επιλέχθηκε να αφεθεί ο χρόνο να περνά, διατυπώνοντας θεωρίες διεθνούς συνομωσίας και διαμορφώνοντας ετερόκλητες συμμαχίες σε μάχη χαρακωμάτων.
Οδηγήθηκε η χώρα, ως σύνολο, για μακρά περίοδο, να ξοδεύει διπλωματικό κεφάλαιο στην υποστήριξη μιας παρακμιακής πολιτικής, σε αντιπαράθεση με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες.
Αντί να αναζητηθούν ιδέες και συμβιβασμοί σε μια προοπτική σχεδιασμού εναρμόνισης των επιχειρησιακών στρατηγικών, πλοιοκτησίας και κράτους, με τις δυναμικές για την προστασία του περιβάλλοντος και στα θέματα κλιματικής αλλαγής.
Μπορούσε η χώρα, είχε τις πνευματικές δυνάμεις αλλά και τους επιχειρηματίες, να είναι “μπροστά” στις δημιουργικές προκλήσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αντί να επιλέξει όλο αυτή την δεκαετία να αποτελεί την πηγή έκφρασης αντιθέσεων και διεθνούς δυσφορίας.
Ποιοι επέλεξαν η Ελλάδα, ως πρωτοπόρα ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο, να μην έχει κάνει ότι μπορούσε περισσότερο, αντί να συγκροτεί συμμαχίες καθυστέρησης και αναχρονιστικών επιλογών;
Είναι προφανές ότι έτοιμες, αναμφισβήτητες και προφανείς λύσεις δεν υπήρχαν. Μόνον ο χρόνος θα πει ποια είναι η σωστή απόφαση. Αλλά η στάση που εκπροσώπησε η χώρα και που συνοψίστηκε τελικά στο “…να μείνουν τα πράγματα κάπως ως είναι και να μη γίνει σχεδόν τίποτα…” δεν ήταν η υπεύθυνη, για την παγκόσμια κοινωνία, επιλογή, ούτε για το κύρος της χώρας, στα διεθνή φόρα, αλλά ούτε και για τους ναυτιλιακούς επιχειρηματίες, στην προετοιμασία τους ώστε να είναι έτοιμοι και ανταγωνιστικοί στις νέες συνθήκες.
Μόνον αδαείς στις διεθνείς εξελίξεις δεν θα μπορούσαν να διακρίνουν το γεγονός ότι εδώ και αρκετά χρόνια οι κανονισμοί που σχετίζονται με το περιβάλλον θα γινόταν όλο και πιο απαιτητικοί. Πολύ δε περισσότερο είναι ακατανόητο, για τέτοιας εμβέλειας και ικανοτήτων παράγοντες, να αλλοτριώνονται υπό την επίδραση μιας καταθλιπτικής ιδεοληψίας (ίσως και αλαζονείας) και να μην είχαν διακρίνει ότι Περιφερειακές συγκροτήσεις και θεσμοί (παίκτες στο διεθνές εμπόριο), διεκδίκησαν και το πέτυχαν, όπως και σε προηγούμενες φάσεις (π.χ. τα διπλά τοιχώματα στα πλοία), να επιβάλλουν ρυθμίσεις και κανόνες πριν και χωρίς τον ΙΜΟ. Μάλιστα σε κριτική με αυτόν πορεία, λόγω ΥΠΟ εκπροσώπησης των συμφερόντων της κοινωνίας των εθνών υπέρ, αμφιβόλου αξίας συμφερόντων, αυτής των πλοιοκτητών.
Σύμβουλοι και υπηρεσιακοί παράγοντες δεν κατάφεραν να αντιληφθούν εγκαίρως ότι, με βεβαιότητα, το παιχνίδι στον ΙΜΟ είχε εξαντλήσει τα περιθώρια περεταίρω καθυστέρησης. Ήταν και είναι πλέον βέβαιο, ότι οι σχετικοί με το περιβάλλον στόχοι του ΙΜΟ θα αναθεωρηθούν και θα γίνουν πιο σκληροί και πιο αυστηροί στο πέρασμα των ετών.
Η επιλογή της χώρας, να προτάξει τις συμμαχίες της για να επηρεάσει τις αποφάσεις στον ΙΜΟ, αγνόησε επιδεικτικά, μέχρι και προσβλητικά, την επικρατούσα αντίληψη και συσχετισμούς στην ΕΕ. Στην Ευρώπη ήταν προφανές ότι δεν ανεχόταν άλλο την μεθοδευμένη καθυστέρηση και τελικά τις επιλογές του ΙΜΟ, προκρίνοντας για την προστασία του περιβάλλοντος αυστηρότερους στόχους.
Η Ευρώπη είχε ήδη προειδοποιήσει, από το 2012, ότι η ναυτιλία θα αντιμετωπιστεί ως μια βιομηχανία μεταφορών, όπως οποιαδήποτε άλλη και ως εκ τούτου πρέπει κάνει ότι απαιτείται για να ευθυγραμμιστεί με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού - οι οποίοι ήταν σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση από ότι ο ΙΜΟ πρέσβευε μέχρι τότε.
Αντί να διοχετευθεί ενέργεια και σκέψη προς αυτή την κατεύθυνση, επικράτησε και εξαγάγαμε, ως χώρα και ως θεσμικοί εταίροι, τον ελληνικό “κοτσαβακισμό” και την αναζήτηση μεθόδων “πετάγματος της μπάλας στην εξέδρα” για να σπρώξουμε το χρόνο.
Σήμερα μετά την ανατροπή των επιλογών Τραμπ από τον κο Μπάιντεν, οι ΗΠΑ θα εργαστούν ώστε ο ΙΜΟ να αλλάξει και να προσαρμόσει τους κανονισμούς, έτσι ώστε η ναυτιλία να ευθυγραμμιστεί με έναν καθαρό στόχο μηδενικού άνθρακα έως το 2050.
Στην ουσία στη χώρα μας επιλέξαμε να βρεθούμε απέναντι από τους φυσικούς μας συμμάχους και για τα εθνικά συμφέροντα αλλά και για τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Παράδειγμα; Σταθήκαμε απέναντι στους ναυλωτές. Πολλοί μεγάλοι ναυλωτές έχουν ήδη τοποθετήσει το πράσινο στοίχημα τους, στοχεύοντας σε καθαρό μηδενικό στόχο έως το 2050. Οπότε η πίεση για “φόρο άνθρακα” ποιους θα ωφελούσε;
Βέβαια είναι αλήθεια ότι, σε αντίθεση με την ελληνική περίπτωση, μεγάλοι παίκτες στη ναυτιλιακή αγορά αντιμετώπισαν με αρκετή σοβαρότητα και ευθύνη το περιβαλλοντικό πρόβλημα. Για παράδειγμα, η Maersk έχει εδώ και καιρό δηλώσει ότι δεν θα παραγγείλει ξανά ένα πλοίο με συμβατικό καύσιμο, ενώ ο Ανατολικός Ειρηνικός ήταν επίσης στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων στη πράσινη ναυτιλία.
Να το αναφέρουμε για μια ακόμη φορά. Το πρόβλημα των καυσίμων στις μεταφορές και ιδιαιτέρως στη ναυτιλία, είναι περίπλοκο και δεν υπάρχει ασημένια σφαίρα με αναμφισβήτητες λύσεις.
Υπολογίζεται ήδη ότι σχεδόν το ένα τρίτο του τρέχοντος βιβλίου παραγγελιών ενσωματώνει συστήματα εναλλακτικών καυσίμων, είτε ως συστήματα διπλού καυσίμου, μπαταρίες είτε ως υβριδική λύση. Δεν θα εγγραφούν στον κατάλογο των ηρώων της ναυτιλίας οι υπόλοιποι που επιλέγουν να επενδύσουν σε περιουσιακά στοιχεία με ωφέλιμη οικονομική ζωή 25 ετών και συνεχίζουν να χτίζουν πλοία σε ένα περιβάλλον που πρόκειται να γίνει πιο δύσκολο και όπου αυτά τα πλοία πρόκειται να καταργηθούν.
Σήμερα πλέον, έστω και αργά, η χώρα μας και η ναυτιλιακή βιομηχανία της πρέπει να τρέξει. Μπορεί να προλάβει να καλύψει την αδράνεια, τις καθυστερήσεις και τις λαθεμένες επιλογές. Ο μεγαλύτερος αγώνας, για πολλούς παίκτες της ναυτιλίας και χώρες ναυτιλιακές, είναι να βρουν το σημείο από όπου θα ξεκινήσουν. Δεν είναι εύκολο αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος και σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι δικαιολογία για να μην γίνουν τα απαιτούμενα βήματα.